Opóźniony rozwój mowy to dość powszechna przypadłość, która dotyczy wiele dzieci na całym świecie. W cerach, nawet do 10% uczniów wymaga odpowiedniej, dobranej indywidualnie terapii logopedycznej, co zdaje się nie ulegać zmianie z roku na rok. Zaniechanie działań na rzecz wspierania prawidłowego rozwoju mowy oraz komunikacji może prowadzić do poważniejszych problemów w przyszłości, w tym trudności w nawiązywaniu relacji społecznych czy kłopotów w nauce.
Zobacz także: Ćwiczenia logopedyczne dla dzieci – jak rozwijają mowę?
Jakie są przyczyny opóźnionego rozwoju mowy?
Przyczyn opóźnionego rozwoju mowy może być wiele, a ich identyfikacja stanowi pierwszy etap prowadzący do skutecznej terapii. Pierwszymi sygnałami mogą być opóźnienia w wydawaniu dźwięków czy brak zrozumienia poleceń. Początkowo, rodzice często nie zwracają na to uwagi, obarczając te sytuacje lenistwem dziecka, jednak po pewnym czasie zaczynają zauważać, że dziecko mówi mniej, niż jego rówieśnicy, a jego słownictwo jest ubogie. Może to oznaczać opóźniony rozwój mowy.
Do najczęściej spotykanych przyczyn zaliczamy czynniki genetyczne – dziecko może odziedziczyć problem po rodzicach lub rodzeństwie. Problem ten może być również efektem infekcji, które dziecko przechodziło w czasie bycia płodem. Takie infekcje to np. różyczka czy toksoplazmoza.
Opóźniony rozwój mowy może być także skutkiem różnego rodzaju zaburzeń, jak np. autyzm, ADHD, Zespół Downa czy Zespół Aspergera. Nie bez znaczenia są też warunki, w jakich rozwija się dziecko – brak stymulacji czy źle dobrany model komunikacji znacznie utrudnia rozwój mowy.
Ćwiczenia logopedyczne dla dzieci w wieku przedszkolnym
Terapia logopedyczna jest procesem długotrwałym, który wymaga systematyczności oraz zaangażowania zarówno terapeuty, jak i dziecka, ale również rodziców. Ważnym elementem terapii jest również dobranie odpowiednich metod i ćwiczeń, które będą dostosowane do potrzeb danego dziecka.
Na etapie przedszkolnym, dlatego też warto skupić się na ćwiczeniach, które będą rozwijać umiejętności słuchowe, takie jak rozpoznawanie dźwięków, oznaczanie kierunku dźwięku itp. Przykładowe ćwiczenie to „Co słychać?”. Jest to gra, w której rodzic wydaje różne dźwięki, a zadaniem dziecka jest ich rozpoznanie oraz pokazanie, skąd dźwięk dobiega.
Równie ważne jest rozwijanie aparatu mowy dziecka, na co składa się wiele ćwiczeń, np. dmuchanie piłeczek, balonów, syczenie, itp. Dla dzieci w wieku przedszkolnym, logopedzi zalecają również ćwiczenia języka, które polegają na dotykaniu różnych części jamy ustnej, jak np. „Gdzie jest…?”. W tym ćwiczeniu, dziecko ma pokazać językiem różne części ust (zęby, dziąsła, podniebienie).
Metody wspomagające rozwój mowy u dzieci w wieku szkolnym
W wieku szkolnym, terapia logopedyczna często polega na intensywnej pracy nad poprawą wymowy, rozbudowywaniem słownictwa oraz poprawą płynności mowy. W tym celu, logopedzi stosują wiele różnych metod, takich jak terapia ruchowa, terapia sensoryczna, terapia integracji sensorycznej, terapia mowy, ale również różnego rodzaju ćwiczenia i gry. Istotne jest również rozwijanie umiejętności czytania oraz pisania.
Jako przykład może posłużyć terapia ruchowa, polegająca na wykonywaniu różnego rodzaju ćwiczeń ruchowych, mających na celu poprawę koordynacji ruchowej, której braki często odpowiadają za trudności w artykulacji. Takie ćwiczenia mogą obejmować chodzenie po linii, skakanie na jednej nodze, rzucanie i łapanie piłeczki, etc.
Kolejnym przykładem jest terapia sensoryczna, której celem jest poprawa percepcji słuchowej. Dziecko uczy się odróżniać i interpretować różne dźwięki, uczy się skupiać uwagę na dźwiękach, ale także na bodźcach wizualnych i kinestetycznych. Ćwiczeniem, które jest często stosowane w tej metodzie jest „Czy to ja?”, gdzie na kartach są przedstawione różne dźwięki, a zadanie dziecka to przyporządkowanie dźwięku do odpowiadającego mu obrazka.
Ważne jest, aby pamiętać, że każde dziecko jest inne i to, co okazało się skuteczne dla jednego, niekoniecznie musi pomóc innemu. Dlatego też, każdy plan terapeutyczny powinien być indywidualnie dostosowany do potrzeb danego dziecka.
Treści prezentowane na stronie mają na celu poprawę komunikacji między Użytkownikiem a jego lekarzem i nie powinny zastępować tej relacji. Nasza strona służy jedynie celom informacyjno-edukacyjnym. Przed podjęciem jakichkolwiek działań na podstawie zawartych tu informacji, zwłaszcza w dziedzinie medycyny lub innych dziedzin specjalistycznych, konieczna jest obowiązkowa konsultacja z lekarzem.
