Poprawna pisownia to jeden z fundamentów skutecznej komunikacji pisemnej. W języku polskim często spotykamy wyrazy i wyrażenia, które budzą wątpliwości, zwłaszcza w kontekście pisowni łącznej i rozłącznej. Jednym z nich jest słowo „nieprawda”. Czy zapisujemy je razem, czy osobno? Przyjrzyjmy się zasadom, przykładom i wyjątkom.
Pisownia nie z różnymi częściami mowy
Pisownia łączna czy rozłączna?
W przypadku rzeczowników partykułę „nie” zapisujemy zwykle łącznie.
Dlatego poprawna forma to:
✔ nieprawda
Pisownia rozłączna („nie prawda”) jest błędna, chyba że chodzi o konstrukcję logiczno–porównawczą typu nie prawda, lecz fałsz, jednak w praktyce takie użycie jest bardzo rzadkie.
Dlaczego piszemy „nieprawda” łącznie?
Słowo „nieprawda” funkcjonuje jako rzeczownik, który oznacza coś niezgodnego z prawdą, fałsz lub kłamstwo.
Rzeczowniki z „nie” zapisujemy łącznie, tak jak:
-
niezgoda
-
nieobecność
-
niepokój
-
niedziela
-
nieprzyjaciel
„Nieprawda” wpisuje się w tę regułę.
Przykłady
-
To nieprawda, że miałam złe intencje!
W tym zdaniu „nieprawda” jest używane w kontekście zaprzeczenia, że ktoś miał złe intencje. Pisownia łączna jest tutaj poprawna.
-
Nieprawdą jest, że Adam rozważał zmianę pracy.
W tym przykładzie „nieprawdą” jest używane jako podmiot zdania, które zaprzecza stwierdzeniu o Adamie rozważającym zmianę pracy. Pisownia łączna jest również poprawna w tym przypadku.
-
Podglądałeś! – To nieprawda!
W tym zdaniu „nieprawda” jest używane, aby zaprzeczyć oskarżeniu o podglądanie. Pisownia łączna jest tutaj właściwa.
Wyjątki – kiedy „nie” z rzeczownikiem może być pisane osobno?
Wyjątki istnieją, ale nie dotyczą słowa „nieprawda”.
Rozłączna pisownia „nie” z rzeczownikami występuje m.in. wtedy, gdy:
-
„Nie” pełni funkcję zaprzeczenia w konstrukcji przeciwstawnej:
To nie prawda, lecz fałsz.
(tu „prawda” występuje w opozycji do słowa „fałsz”) -
„Nie” staje się częścią nazwy własnej:
Przykład: Niepamięć jako tytuł książki
(ale to dotyczy wąskiej grupy wyjątków i nie ma wpływu na słowo „nieprawda”)
Podsumowanie
Wyrażenie „nieprawda” piszemy zgodnie z regułą pisowni, która mówi, że partykułę „nie” zapisujemy osobno od rzeczowników. Jednak istnieją pewne wyjątki od tej zasady, na przykład gdy „nie” stanowi część nazwy własnej. Ważne jest, aby stosować pisownię zgodnie z kontekstem i regułami języka polskiego.
Przeczytaj także:
Pisownia słów 'po południu’ – razem czy osobno? Praktyczne porady
