Stamtąd jest jednym z tych wyrazów w języku polskim, które działają na naszym zrozumieniu gramatyki i ortografii w nieoczekiwany sposób. Często pojawiają się pytania jak: „dlaczego stamtąd piszemy z 't’ po 's’?”, „czy zawsze powinniśmy pisać z 't’?” czy „skąd pochodzi taka pisownia?”. Te oraz inne pytania postaramy się odpowiedzieć w poniższym artykule, a wszystko po to, aby zrozumieć schemat i logikę za tym specyficznym wyrazem.
Zobacz także: Przyimki „z przed” czy „sprzed” – Która forma jest poprawna?
Dlaczego piszemy „stamtąd” z „t” po „s”?
Do pierwszej odpowiedzi na to pytanie należy odnosić się do słowotwórstwa, które jest procesem tworzenia nowych słów na podstawie już istniejących. Słowo „stamtąd” jest tak zwany dwuczłonowy przyimek, składający się z dwóch części „stam-” i „-tąd”. Pierwszy człon sugeruje odniesienie do jakiegoś miejsca („stam-„), drugi natomiast wskazuje kierunek („tąd” – czyli „odtąd”, „skąd”).
Wracając do pytania, „dlaczego piszemy stamtąd z 't’ po 's’?”, odpowiedź jest tak naprawdę dość prosta. Dodanie „t” po „s” jest wynikiem procesu assimilacji – zasady, według której dwa sąsiadujące dźwięki stają się do siebie podobne. W przypadku „stamtąd” mamy do czynienia z pełną assimilacją miejsca artykulacji, gdzie dźwięk „m” (wydawany za pomocą warg) zmusza dźwięk „t” do przyjęcia takiego samego miejsca artykulacji, stąd po „s” pojawia się „t”.
Historia pisowni słowa „stamtąd”
Historia pisowni słowa „stamtąd” jest nierozerwalnie związana z ewolucją języka polskiego. W przeszłości spotkać można było różnego rodzaju warianty pisowni tego słowa, m.in. 'stądtąd’, 'stondtąd’, czy nawet 'stądtęt’. Wszystkie one były jednak efektem zrozumienia dźwięków i ich zapisu, a nie żadnej normy czy reguły.
Dopiero w XX wieku, za sprawą reformacji języka polskiego pod kierunkiem wybitnego językoznawcy, profesora Janusza Siatkowskiego, ustalona została obowiązująca do dziś pisownia „stamtąd”. Profesor Siatkowski, znany ze swoich prac nad normatywizacją języka, wyjaśnił, że taki zapis wynika z procesu wytwarzania dźwięków w aparacie mowy, który najlepiej odzwierciedla obecny zapis 'stamtąd’.
Zasady pisowni wyrazu „stamtąd”
Zgodnie z zasadami języka polskiego, „stamtąd” pisze się zawsze razem, z „t” po „s”. Ważne jest to, że nie spotkamy się z pisownią tego słowa bez „t” – „stamtąd” jest jedyną poprawną formą. Często można spotkać się z błędnym zapisem „stam tąd”(- co jest niewłaściwe, gdyż jest to jedno słowo), czy też „stamttąd” – co jest również niepoprawne, gdyż wprowadza dodatkowe „t”, którego w wyrazie nie ma.
Podsumowując, pisownia wyrazu „stamtąd” opiera się na zasadach słowotwórstwa. Jest to przykład, jak skomplikowane i bogate jest nasze językowe dziedzictwo! Przyozdobione różnorakimi niuansami i subtelnościami, pozwala ukazać głębię i precyzję języka polskiego. A zrozumienie tych zasad i zainteresowanie nimi sprawia, że nasze posługiwanie się językiem staje się coraz bardziej biegłe i precyzyjne.
