W erze technologii wiek rozpoczęcia przygody z internetem staje się coraz niższy. Smartfony i tablety towarzyszą dzieciom od początku ich życia, a widok kilkuletnich maluchów konsumujących treści cyfrowe staje się coraz bardziej powszechny. Szkoły nie nadążają ze zwiększaniem świadomości o cyberbezpieczeństwie, dlatego to rodzice powinni wziąć sprawy w swoje ręce.
Według Badania Założycielskiego Krajowego Instytutu Mediów opublikowanego w kwietniu 2024 roku (dane zebrane w roku 2023) już ponad 80 procent dzieci w wieku od 4 do 15 lat korzysta z internetu w celu konsumpcji treści, czy to za pośrednictwem smartfona, laptopa, komputera stacjonarnego, czy innego urządzenia.
Sama edukacja szkolna nie jest w stanie nadążyć za zawrotnym rozwojem technologii. Nawet jeśli placówki oświatowe chciałyby zaszczepić w dzieciach zasady cyberbezpieczeństwa, to jest to niemożliwe w sytuacji, gdy duża część maluchów zaczyna korzystać z internetu na długo przed rozpoczęciem edukacji. Korzystanie to często odbywa się bez nadzoru opiekuna, a dzieci, choć biegle uruchamiają ulubione aplikacje na tabletach i smartfonach, nie zdają sobie sprawy z tego, jakie zagrożenia niesie ze sobą technologia towarzysząca im od kołyski.
Właśnie dlatego tak ważne jest, by to rodzice aktywnie wprowadzali swoje pociechy w świat internetu. Choć mamy nadzieję, że szkoły nadążą za rozwojem i również wprowadzą zajęcia z cyberbezpieczeństwa, to edukacja dzieci i młodzieży powinna zaczynać się już w domu.
Jak chronić najmłodszych w sieci?
Dzieciom w sieci grozi to samo, co dorosłym – kradzież tożsamości, phishing, cyberprzemoc, złośliwe oprogramowanie, a nawet oszustwa finansowe biorące na celownik ich rodziców. Młodsi internauci często nie mają jednak dość doświadczenia, by nieufnie podchodzić do ofert, które są zbyt atrakcyjne, by były prawdziwe i nie dać się wciągnąć w oszustwo.
Co zatem możesz zrobić Ty, jako rodzic, by uchronić swoje dziecko przed zagrożeniami czyhającymi w sieci? Oto kilka porad.
Naucz swoją pociechę, czym jest silne hasło
Silne, unikalne hasło do konta to pierwsza linia obrony przed wszelkimi włamywaczami. Jeśli Twoje dziecko rozpoczyna przygodę z kontami online (na przykład w grach czy w poczcie e-mail), warto wspólnie pomyśleć nad porządnymi hasłami i poinformować dziecko o zagrożeniach wynikających z kradzieży hasła – na przykład ryzyku włamania na inne konta, jeśli dziecko używa wszędzie tych samych danych logowania.
Menedżery haseł są nieocenioną pomocą, jeśli Ty lub Twoje dziecko macie problem z zapamiętaniem wielu danych logowania. Menedżer przechowuje hasła do różnych kont w jednym, zaszyfrowanym pliku, dzięki czemu są bezpieczne i zawsze pod ręką.
Zainstaluj VPN na urządzeniach
VPN (wirtualna sieć prywatna) to usługa dodatkowo szyfrująca dane i przekierowująca je przez zewnętrzne serwery i bezpieczne tunele. Rozwiązanie to doskonale nadaje się do zabezpieczania ruchu sieciowego choćby podczas korzystania z publicznych sieci Wi-Fi, więc warto zainstalować tę usługę na komputerach oraz urządzeniach mobilnych dziecka, a także poinstruować je, jak korzystać z VPN.
Usługę VPN można również zainstalować na routerze, zabezpieczając w ten sposób wszystkie urządzenia łączące się z domową siecią Wi-Fi jednocześnie.
Włącz uwierzytelnianie wieloetapowe tam, gdzie to możliwe
Uwierzytelnianie wieloetapowe (2FA, MFA) to dodatkowe zabezpieczenie przed kradzieżą konta i dobrze by było, gdyby Twoje dziecko włączyło tę opcję wszędzie tam, gdzie się da. Uwierzytelnianie wieloetapowe sprawia, że do zalogowania się do konta potrzebne jest nie tylko hasło, ale również dodatkowe potwierdzenie tożsamości – na przykład jednorazowy kod przesłany w wiadomości SMS. Sprawia to, że włamanie się do cudzego konta jest znacznie trudniejsze, nawet jeśli złodziej zna hasło.
Obecnie uwierzytelnianie wieloetapowe jest dostępne w większości witryn i można je włączyć w ustawieniach konta.
Kontroluj media społecznościowe swojego dziecka
Korzystanie z mediów społecznościowych to znak naszych czasów i jeśli masz pod opieką nastolatka, zapewne temat nie jest Ci obcy. Dzieci, szczególnie młodsze, nie powinny być jednak pozostawiane same sobie na żadnej platformie społecznościowej. Młodsi internauci mogą nie zdawać sobie sprawy z tego, że upubliczniane przez nich treści są widoczne dla każdego, dlatego jako rodzic powinieneś kontrolować, czy Twoja pociecha nie udostępnia zbyt poufnych informacji na publicznych profilach.
Warto również zmienić ustawienia prywatności kont w taki sposób, by nie były widoczne dla obcych osób, a jedynie dla znajomych. Dzięki temu dziecko będzie mogło nadal uczestniczyć w cyfrowym życiu swoich przyjaciół, ale jego profil nie będzie widoczny publicznie.
Większość platform społecznościowych działających w Europie ustala minimalny wiek użytkownika na 13 lat. Młodsze dzieci nie powinny w ogóle konsumować treści udostępnianych na tego typu witrynach bez kontroli opiekuna. Miej to na uwadze – Twoje dziecko może być pod wpływem presji otoczenia i chcieć korzystać z tych samych witryn, co jego koledzy, nie zdając sobie sprawy, że znajdujące się na nich treści są nieodpowiednie dla jego wieku.
Pilnuj, co pobiera Twoje dziecko
Darmowe gry, programy, muzyka czy filmy to częste nośniki złośliwego oprogramowania, dlatego powinieneś porozmawiać ze swoim dzieckiem na temat pobierania plików z podejrzanych witryn. Malware może nie tylko uszkodzić sprzęt, ale i wykraść poufne dane Twojego dziecka lub Twoje – w tym dane logowania do witryn czy bankowości online.
Warto ustalić zasady dotyczące pobierania nowych plików. Przykładowo, dziecko może poprosić Cię o weryfikację źródła przed ściągnięciem pliku z internetu.
Ustal z dzieckiem zasady bezpiecznego komunikowania się w sieci
Sporo dzieci spędza swój wolny czas, grając w gry online. Jest to świetny sposób na nawiązanie znajomości z innymi użytkownikami, ale jeśli Twoja pociecha czatuje z innymi graczami, warto ustalić pewne zasady.
Przede wszystkim dziecko nigdy nie powinno podawać nikomu swojego hasła do konta w grze czy na żadnej innej witrynie. Wyłudzanie haseł przez osoby podające się za administratorów gier pod pretekstem przyznania jakiejś nagrody to częsta metoda kradzieży kont – przestrzeż przed nią swojego podopiecznego. Żaden pracownik techniczny nigdy nie poprosi użytkownika o hasło do jego konta.
Kontroluj również, czy Twoje dziecko nie podaje żadnych poufnych danych obcym ludziom, nawet jeśli wydaje mu się, że dobrze ich zna po spędzeniu razem pewnego czasu w grze. Ostrzeż swoją pociechę przed upublicznianiem takich poufnych danych, jak nazwisko, miejsce zamieszkania albo adres szkoły.
